Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”

Đề bài: Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Văn mẫu lớp 9

Dàn ý chi tiết: Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”

I. Mở bài:

Dẫn dắt: Từ những câu ca dao, tục ngữ đã trở thành kim chỉ nam cho đạo đức và lối sống của người Việt.

Giới thiệu vấn đề: Tục ngữ có câu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là một trong những lời răn dạy sâu sắc nhất về lòng biết ơn.

Khẳng định và định hướng bài viết: Câu tục ngữ không chỉ là lời khuyên về cách ứng xử mà còn là đạo lý sống, làm nên phẩm cách cao đẹp của con người.

II. Thân bài:

Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ:

Nghĩa đen: “Quả” là trái cây ngọt lành, là thành quả của quá trình sinh trưởng. “Kẻ trồng cây” là người đã đổ công sức, mồ hôi để vun trồng, chăm bón.

Nghĩa bóng (nghĩa ẩn dụ):

“Ăn quả”: Chỉ việc thụ hưởng, thừa hưởng những thành quả tốt đẹp, những giá trị vật chất hoặc tinh thần.

“Kẻ trồng cây”: Chỉ những người đã tạo ra thành quả ấy bằng trí tuệ, sức lao động, thậm chí là máu và nước mắt (cha mẹ, thầy cô, thế hệ đi trước, người lao động…).

Kết luận: Câu tục ngữ là lời nhắc nhở sâu sắc về lòng biết ơn, về việc trân trọng những gì mình có và ghi nhớ công lao của những người đã tạo ra nó.

Biểu hiện và ý nghĩa của lòng biết ơn:

Biểu hiện:

Trong gia đình: Biết ơn cha mẹ, ông bà đã sinh thành, nuôi dưỡng và che chở.

Trong nhà trường: Biết ơn thầy cô đã truyền đạt tri thức, “trồng người”, chắp cánh ước mơ.

Trong xã hội và lịch sử: Ghi nhớ công ơn của các thế hệ anh hùng dân tộc đã hy sinh để chúng ta có cuộc sống độc lập, tự do. Biết ơn những người lao động thầm lặng đã tạo ra của cải vật chất cho xã hội.

Ý nghĩa:

Với bản thân: Lòng biết ơn giúp con người sống nhân hậu, khiêm tốn, biết trân trọng giá trị cuộc sống. Nó làm cho tâm hồn trở nên cao thượng và thanh thản.

Với xã hội: Lòng biết ơn là nền tảng của tình nghĩa thủy chung, tạo nên sự gắn kết, đoàn kết vững mạnh giữa người với người. Nó là động lực để con người tiếp tục lao động, cống hiến, tạo ra những “quả ngọt” mới cho thế hệ sau.

Phê phán những biểu hiện trái ngược:

Trong cuộc sống, vẫn còn không ít người có lối sống vô ơn, “ăn cháo đá bát.”

Biểu hiện: sống ích kỷ, coi những thành quả là điều hiển nhiên, thậm chí chà đạp lên công sức, tình cảm của người đã giúp đỡ mình.

Hậu quả: Lối sống này làm xói mòn đạo đức, gây ra sự mất lòng tin và làm cho con người trở nên cô độc.

Bài học nhận thức và hành động:

Nhận thức: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” không chỉ là một lời khuyên mà là một lẽ sống, một đạo lí làm người.

Hành động:

Biết ơn bằng lời nói và hành động cụ thể.

Không ngừng học tập, lao động, cống hiến để xứng đáng với công lao của thế hệ đi trước.

Tiếp tục “trồng cây” cho các thế hệ mai sau.

III. Kết bài:

Tổng kết: Khẳng định lại giá trị to lớn của câu tục ngữ.

Liên hệ và kêu gọi: Mỗi chúng ta hãy rèn luyện lòng biết ơn để cuộc sống này thêm tươi đẹp và xứng đáng với những gì đã được nhận.

Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Văn mẫu lớp 9 bài 1

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, những câu tục ngữ, ca dao luôn chứa đựng những bài học quý giá về đạo lý làm người. Trong đó, câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” không chỉ là lời răn dạy mà còn là một triết lí sống sâu sắc, làm nên phẩm cách cao đẹp của con người Việt Nam.

Câu tục ngữ mượn hình ảnh giản dị, gần gũi của thiên nhiên để truyền tải một bài học nhân sinh vô cùng ý nghĩa. “Quả” là thành quả ngọt lành, là kết tinh của một quá trình. “Kẻ trồng cây” là người đã đổ công sức, mồ hôi và cả tâm huyết để vun trồng. Bởi vậy, khi được “ăn quả”, tức là khi được hưởng thụ một thành quả nào đó, chúng ta phải “nhớ” đến công lao của người đã “trồng cây”, đã tạo ra nó. Câu tục ngữ là lời nhắc nhở về lòng biết ơn, về việc trân trọng những gì mình có và không quên cội nguồn.

Lòng biết ơn không phải là một tình cảm xa vời, mà hiện diện trong mọi ngóc ngách của cuộc sống. Trước hết, đó là lòng biết ơn đối với cha mẹ – những người đã có công sinh thành và nuôi dưỡng chúng ta nên người. Cha mẹ chính là “kẻ trồng cây” đầu tiên và vĩ đại nhất, đã cho ta hình hài, cuộc sống và tình yêu thương vô bờ bến. Lớn hơn, đó là sự biết ơn đối với thầy cô giáo, những “người lái đò” thầm lặng đã chắp cánh ước mơ bằng tri thức. Lòng biết ơn còn là sự khắc ghi công lao của các thế hệ cha anh, những người đã hy sinh xương máu để chúng ta có một đất nước hòa bình, độc lập như ngày hôm nay.

Sống với lòng biết ơn, con người trở nên cao thượng, khiêm tốn và nhân hậu. Niềm hạnh phúc của người biết ơn không chỉ là khi được hưởng thụ, mà còn là khi được đáp đền, được cho đi. Chính lòng biết ơn đã tạo nên sợi dây gắn kết vô hình, giúp con người xích lại gần nhau, tạo thành một cộng đồng vững mạnh. Một xã hội có lòng biết ơn sẽ là một xã hội tràn đầy tình người, mọi thành quả sẽ được trân trọng và phát huy.

Tuy nhiên, thật đáng buồn khi trong xã hội vẫn còn tồn tại những con người sống vô ơn, “ăn cháo đá bát”. Họ coi những gì mình có là điều hiển nhiên, sống ích kỷ, chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân mà chà đạp lên công lao của người khác. Lối sống này không chỉ làm tổn thương người khác mà còn làm họ trở nên cô độc, mất đi những giá trị tinh thần quý giá nhất.

“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” không chỉ là một lời khuyên, mà là một đạo lý sống. Mỗi chúng ta, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần phải thấm nhuần và thực hành đạo lý này. Hãy bắt đầu bằng việc trân trọng từng hạt cơm, từng trang sách, và ghi nhớ công ơn của những người đã tạo ra chúng. Hãy sống xứng đáng với những thành quả mà thế hệ đi trước đã dày công gây dựng, để lòng biết ơn mãi là nét đẹp của tâm hồn Việt.

Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Văn mẫu lớp 9 bài 2

Trong những câu tục ngữ mang tính triết lí của dân tộc, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” nổi bật như một lời răn dạy đầy hàm súc, gợi mở nhiều tầng ý nghĩa sâu xa. Câu nói ấy không chỉ đơn thuần là lời khuyên về đạo đức mà còn là sự biểu tượng hóa một quy luật nhân quả, một lẽ sống ở đời.

Nếu xét một cách biểu tượng, “quả” không chỉ là trái cây thông thường mà là kết tinh của sự sống, của sức lao động và thời gian. “Quả” ấy có thể là bát cơm dẻo thơm, là tấm áo mới, là mái nhà che mưa nắng, là những công trình vĩ đại, hay thậm chí là một cuộc sống tự do, hạnh phúc. Đằng sau mỗi “quả ngọt” ấy là mồ hôi, công sức của những “kẻ trồng cây” – những người thầm lặng đã vun đắp, hy sinh. Đó có thể là người nông dân một nắng hai sương trên đồng ruộng, là người công nhân cần mẫn trong nhà máy, hay là những thế hệ đi trước đã đổ máu xương để bảo vệ non sông. Chính vì vậy, “nhớ kẻ trồng cây” là một hành động tri ân, một nghĩa cử cao đẹp mà mỗi người cần phải có.

Sự biết ơn không chỉ là nhớ mà còn là hành động. Nó được biểu hiện qua việc trân trọng những gì mình đang có, không lãng phí, không phung phí. Nó được thể hiện qua thái độ tôn kính, hiếu thảo với cha mẹ, thầy cô, những người đã trực tiếp tạo ra “quả” cho ta. Và rộng hơn, đó là ý thức bảo vệ, gìn giữ và phát huy những thành quả của dân tộc, của nhân loại để không phụ lòng những người đã hy sinh.

Lòng biết ơn là một “hệ sinh thái” của đạo đức. Khi một người biết ơn, họ sẽ sống khiêm nhường, nhân ái hơn. Họ sẽ hiểu rằng không có thành công nào là tự nhiên mà có, từ đó có thêm động lực để lao động, cống hiến. Ngược lại, lối sống vô ơn, “ăn cháo đá bát” là lối sống thiển cận, ích kỷ. Những người sống như vậy sẽ không bao giờ cảm nhận được niềm vui đích thực của sự cho đi. Họ dễ dàng bị cô lập, mất đi sự tin tưởng và tôn trọng từ người khác.

Khép lại câu tục ngữ, chúng ta nhận ra rằng “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” không phải là một bài học đơn giản mà là một lời nhắc nhở thường xuyên về trách nhiệm của mỗi cá nhân. Đó là trách nhiệm sống sao cho xứng đáng với những gì mình được hưởng, trách nhiệm gìn giữ những giá trị đã được tạo ra và tiếp tục gieo trồng những “quả” mới cho tương lai.

Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Văn mẫu lớp 9 bài 3

“Dân tộc ta có một lòng nồng nàn yêu nước, đó là một truyền thống quý báu của ta.” Lời dạy của Bác Hồ không chỉ nói về lòng yêu nước mà còn bao hàm cả truyền thống “uống nước nhớ nguồn,” “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” đã hun đúc nên bản sắc văn hóa của người Việt. Lòng biết ơn không chỉ là một phẩm chất cá nhân mà còn là một phần hồn của dân tộc, là kim chỉ nam cho đạo lý sống của bao thế hệ.

Để hiểu được câu tục ngữ, chúng ta cần nhận thức được “kẻ trồng cây” là ai trong bối cảnh lịch sử dân tộc. Đó không chỉ là những người cha, người mẹ đã tảo tần nuôi ta khôn lớn, là thầy cô giáo đã truyền đạt tri thức, mà còn là những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh thân mình vì Tổ quốc. Mảnh đất ta đang sống, không khí ta đang hít thở, những ngôi trường ta đang học tập đều là những “quả” ngọt được vun đắp từ máu xương, từ sự cống hiến của thế hệ cha ông. Đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” chính là sự nhắc nhở về trách nhiệm của thế hệ hôm nay đối với quá khứ.

Truyền thống “nhớ kẻ trồng cây” đã đi sâu vào tiềm thức, trở thành nét đẹp văn hóa của dân tộc. Hàng năm, người Việt tổ chức những lễ hội, giỗ tổ Hùng Vương, ngày Thương binh Liệt sĩ để bày tỏ lòng biết ơn vô hạn. Những nghĩa trang liệt sĩ, những đền thờ anh hùng mọc lên khắp nơi là những “địa chỉ” thiêng liêng để thế hệ sau tri ân công lao của người đi trước. Điều đó cho thấy lòng biết ơn không chỉ là một hành động cá nhân mà đã được nâng lên thành một nghĩa cử cộng đồng.

Lòng biết ơn còn là một động lực mạnh mẽ để mỗi cá nhân không ngừng vươn lên. Bởi lẽ, khi nhận thức được những “quả” mình đang ăn đã được tạo ra bằng bao mồ hôi, công sức của người khác, con người sẽ có ý thức trân trọng hơn và có thêm động lực để học tập, lao động. Họ sẽ muốn sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của các thế hệ đi trước.

Tuy nhiên, một bộ phận giới trẻ hiện nay, vì lối sống gấp gáp, thực dụng, đang dần lãng quên truyền thống quý báu này. Họ sống vô ơn, quay lưng với cội nguồn, coi những thành quả là điều hiển nhiên mà không biết trân trọng. Đây là một biểu hiện đáng báo động, đe dọa đến sự bền vững của nền văn hóa dân tộc.

“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là một đạo lý ngàn đời của dân tộc ta. Việc gìn giữ và phát huy truyền thống này không chỉ là trách nhiệm mà còn là vinh dự của mỗi người. Chúng ta hãy sống với lòng biết ơn, để những “quả ngọt” của hôm nay được nhân lên và để những “kẻ trồng cây” luôn được tôn vinh.

Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Văn mẫu lớp 9 bài 4

Cuộc sống là một hành trình đi tìm hạnh phúc. Có người đi tìm hạnh phúc trong danh vọng, kẻ đi tìm trong tiền bạc, nhưng ít ai nhận ra rằng hạnh phúc đích thực lại nằm trong chính sự biết ơn và lòng tri ân. Câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” chính là một lời khuyên sâu sắc, hé mở cánh cửa đến một cuộc sống thanh thản và hạnh phúc.

Lòng biết ơn là thái độ sống, là sự trân trọng những gì mình có và những người đã mang lại điều đó. Khi một người biết ơn, họ sẽ không ngừng than vãn, so sánh với người khác, mà sẽ tập trung vào những điều tích cực trong cuộc sống. Một người biết ơn sẽ thấy hạnh phúc khi được ăn một bát cơm dẻo thơm, bởi họ hiểu đó là công sức của người nông dân; họ sẽ thấy ấm lòng khi được mặc một tấm áo đẹp, bởi họ biết ơn những người thợ may cần mẫn. Chính sự biết ơn đã biến những điều bình dị nhất trong cuộc sống thành những giá trị vô cùng quý giá.

Ngược lại, một người sống vô ơn sẽ không bao giờ cảm nhận được hạnh phúc đích thực. Họ luôn cảm thấy bất mãn, khó chịu vì những gì mình có được không xứng đáng với những gì mình mong muốn. Lối sống này làm cho con người trở nên ích kỷ, nhỏ nhen và cô độc. Họ có thể thành công về mặt vật chất, nhưng tâm hồn thì nghèo nàn, trống rỗng. Lối sống “ăn cháo đá bát,” quay lưng với những người đã giúp đỡ mình không chỉ làm mất đi tình cảm mà còn làm tổn thương chính bản thân họ.

Tuy nhiên, lòng biết ơn không phải là một phẩm chất tự nhiên mà có, nó cần được rèn luyện và nuôi dưỡng mỗi ngày. Mỗi chúng ta cần học cách nhận ra và trân trọng những “quả ngọt” trong cuộc sống, từ những điều nhỏ nhất. Đó là việc nói lời cảm ơn, là hành động hiếu thảo với cha mẹ, là sự kính trọng đối với thầy cô giáo. Và quan trọng hơn, đó là sự cống hiến, lao động để tạo ra những “quả” mới cho thế hệ mai sau.

“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là một chân lí vĩnh cửu. Câu tục ngữ không chỉ nhắc nhở chúng ta về đạo lý “uống nước nhớ nguồn” mà còn dạy chúng ta rằng, hạnh phúc không phải là thứ có sẵn mà là một trạng thái tâm hồn được tạo ra từ sự biết ơn.

Nghị luận về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Văn mẫu lớp 9 bài 5

Trong những câu chuyện kể của bà, tôi luôn được nghe về câu tục ngữ giản dị mà đầy ý nghĩa: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”. Lời khuyên ấy không chỉ in sâu trong tâm trí mà còn trở thành một phần của cuộc sống, một bài học thấm thía mà tôi vẫn thường xuyên suy ngẫm.

Mỗi khi cầm trên tay một trái cam mọng nước, tôi lại nhớ đến câu tục ngữ ấy và trân trọng hơn vị ngọt của nó. Tôi nhận ra rằng, cuộc sống của mình cũng giống như một cái cây. Cha mẹ chính là “người trồng cây” đầu tiên, đã ươm mầm và vun đắp cho tôi từ những ngày đầu tiên. Thầy cô giáo là những người đã truyền cho tôi tri thức, tưới tắm cho tâm hồn tôi những bài học làm người. Và những người lao động thầm lặng trong xã hội là những người đã tạo ra những “quả ngọt” vật chất, nuôi dưỡng cuộc sống của tôi mỗi ngày.

Việc “nhớ kẻ trồng cây” không chỉ là một đạo lý mà là một hành động tri ân sâu sắc. Nó không thể chỉ là những lời nói suông mà phải được thể hiện bằng hành động cụ thể. Tôi hiểu rằng, lòng biết ơn đối với cha mẹ là sự hiếu thảo, là việc cố gắng học tập để họ được tự hào. Lòng biết ơn đối với thầy cô là sự kính trọng, là việc chăm chỉ rèn luyện để không phụ lòng mong mỏi của họ. Và lòng biết ơn đối với xã hội là sự cống hiến, đóng góp để xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.

Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận thức được điều này. Một số người trẻ ngày nay sống vô tâm, vô ơn, coi những gì mình có là điều hiển nhiên. Họ tiêu xài lãng phí, sống hưởng thụ mà không biết đến công lao của người khác. Lối sống này không chỉ làm tổn thương người khác mà còn làm cho bản thân họ trở nên trống rỗng, cô độc.

“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là một bài học vô giá. Nó nhắc nhở tôi và những người bạn cùng thế hệ rằng, chúng ta đang sống trong một cuộc sống được xây dựng từ sự hy sinh, cống hiến của biết bao thế hệ. Vì vậy, chúng ta phải sống sao cho xứng đáng, phải biết trân trọng những gì mình có và không ngừng phấn đấu để tạo ra những giá trị mới cho tương lai.

Lòng biết ơn không chỉ là một phẩm chất đạo đức mà còn là nền tảng của một cuộc sống có ý nghĩa. Hãy sống với một tấm lòng biết ơn, để những “quả ngọt” mình được hưởng hôm nay sẽ trở thành động lực để mình “trồng cây” cho ngày mai.